تفاسیر ادبیکتابهای تفسیر با رویکرد ادبی را تفاسیر ادبی گویند. ۱ - نمونه ای از تفسیرهای ادبی۱. الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل، تالیف جارالله محمود بن عمر زمخشری (م ۵۳۸ق)؛ تفسیری است که نظم و اعجاز ادبی قرآن به خوبی در آن دیده می‌شود؛ زیرا مؤلف آن به ادبیات عرب و اشعار آن آشنا بوده است. ۲. المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، معروف به «تفسیر ابن عطیه»، تالیف قاضی ابومحمد عبدالحق بن غالب بن عطیة (م ۵۴۲ق). هم عصر بودن این کتاب با تفسیر الکشاف زمخشری، بر اتقان آن افزوده است. ۳. جوامع الجامع اثر فضل بن حسن طبرسی، صاحب تفسیر مجمع البیان (م ۵۴۸ق)؛ تفسیری کم حجم و پربار که در آن بحث از لغت و اعراب و نظم آیات ذکر شده، آن گاه به تفسیر آیات پرداخته است. ۴. انوار التنزیل و اسرار التاویل (تفسیر بیضاوی) تالیف عبدالله بن عمر بن احمد (یا: محمد) بن علی فارسی شیرازی بیضاوی (م حدود ۶۸۳ تا ۷۱۹ق)، که بسیاری از بزرگان به آن اقبال کرده‌اند. ۵. البحر المحیط فی تفسیر القرآن العظیم (تفسیر ابن حیان)، تالیف ابوعبدالله محمدبن یوسف بن علی بن یوسف بن حیان اندلسی، که به قرائات و لهجه‌ها نظر داشته، به نقل اقوال فقها می‌پردازد و به گونه‌ای جدید و ویژه به نحو و صرف، اهتمام ورزیده است. ۶. تفسیر القرآن الکریم و اعرابه و بیانه اثر شیخ محمدعلی طه الدرة الحمصی السوری. این تفسیر از جهت جمع بین اعراب و تفسیر و موجز بودن و از نظر فراگیری مطلب، نظیر ندارد. [۱]
ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۱، ص(۴۳۱-۴۳۶) و۳۱۷و۲۹۶و۲۳۹.
[۲]
ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم و منهجهم، ص۸۴۰و۶۰۸و۵۳۷و۴۱۸و۳۱۹و۱۷۸و۱۵۸.
۲ - عناوین مرتبطتفسیر ادبی، مفسران ادبی. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تفاسیر ادبی». |